Beyaz Yakalıları İlgilendiren AYM Kararı: Tazminat Hakkında Devrim Niteliğinde Gelişme!

Anayasa Mahkemesi (AYM), bir iş yerinde muhasebe şefi olarak görev yapan bir kişinin "beyaz yakalı" sınıfına dahil edilerek toplu iş sözleşmesinden (TİS) yararlanmasının engellenmesini, bu kişinin sendika haklarının ihlal edilmiş olması olarak değerlendirerek, başvurucuya 34 bin lira tazminat ödenmesine hükmetti.

Resmi Gazete'de yayınlanan karara göre, madencilik ve taş ocakları alanında faaliyet gösteren bir sendikaya üye olan H.Ş. adlı muhasebe şefi, iş yerindeki bazı çalışanların TİS'ten yararlanmasına rağmen kendisinin "beyaz yakalı" olduğu gerekçesiyle bu haktan mahrum bırakıldığını ifade ederek mahkemeye başvurdu. Açtığı dava ise mahkeme tarafından reddedildi. H.Ş, kararın kesinleşmesinin ardından, Anayasa Mahkemesi'ne başvurarak hak ihlali iddiasında bulundu.

Yüksek Mahkeme, yaptığı inceleme sonucunda Anayasa'nın 51. maddesinde yer alan sendika hakkının ihlal edildiğini belirtti. Bu sebeple başvurucuya 34 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi. Ayrıca, yeniden yargılama için ihlal kararının ilgili mahkemeye iletilmesi kararlaştırıldı.

AYM'DEN TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ İLE İLGİLİ KARAR

AYM'nin açıklamalarında, Anayasa'nın 51. maddesi ile sendika hakkının, 53. maddesi ile de işçilerin ekonomik ve sosyal koşullarını düzenlemek amacıyla işverenlerle TİS yapma haklarının güvence altına alındığı vurgulandı.

Kararda, TİS yapma hakkının kolektif bir hak olduğu ve sendikalar aracılığıyla kullanılabileceği ifade edildi. "Tüm işçilerin ekonomik, sosyal durumlarını ve çalışma koşullarını düzenleme amacına yönelik olarak TİS yapma yetkisi mevcuttur. İşçilerin TİS yapamamaları durumunda ortaya çıkan uygulamalar ve yorumlar, Anayasa'ya aykırı kabul edilecektir." denildi.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmeleri Kanunu çerçevesinde, işveren temsili dışında tüm işçilerin TİS'ten yararlanma hakkına sahip olduğu belirtildi. Kararda şunlar kaydedildi:

"Başvurucunun beyaz yakalı olarak TİS'in dışına çıkarıldığı görülmektedir. Ancak, anayasal bir hak olan TİS'ten yararlanmanın engellenmesinin Anayasa ve ilgili kanunlar açısından nasıl hukuka uygun olduğu mahkemelerce açıklanamamıştır. Başvurucunun sözleşmeden dışlanmasının, işveren vekili olarak görev yapması veya TİS görüşmelerine katılmasına dayalı tespitler ile yapılması gerektiği açıktır. Sonuç olarak, başvurucu, kapsam dışındaki personel olarak sınıflandırılarak TİS'ten faydalandırılmamıştır. Fakat mahkemelerde bu durumun meşru bir gerekçesi sunulmamış olması, sendika hakkının gerektirdiği etkin yargısal inceleme açısından devletin yükümlülükleriyle çelişmektedir."